Ψυχαγωγία, παιχνίδια και πολιτιστικά.

Η ζωή στο χωριό, δεν ήταν πληκτική. Έτσι ή αλλιώς, δεν τους έμενε και πολύς χρόνος για να καθίσουν μετά την εργασία. Με τα την απογευματινή επιστροφή από το χωράφι, σε λίγο σκοτείνιαζε και ετοιμάζονταν για ύπνο. Εκτός από τις βασικές εργασίες που διαρκούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, έπρεπε να συντηρήσουν τους χαλασμένους τοίχους στα χωράφια, για να μην υπόκεινται σε διάβρωση. Έπρεπε να ποτίσουν το περιβολάκι τους από το πηγάδι ή μπορούσαν να συνεχίσουν την διάνοιξη του πηγαδιού που είχαν αφήσει στην μέση την προηγούμενη χρονιά. Έπρεπε να συγκεντρώσουν ξύλα για απόθεμα από μακρινές περιοχές και ανάλογα με τις εποχές και αν ο καιρός το επέτρεπε, να πάνε για κυνήγι, που δεν το έκαναν για ψυχαγωγία, αλλά για να αποκομίσουν και ένα άλλο είδος τροφής.

Λέγοντας κυνήγι, εννοείτε όχι με όπλα αλλά με διάφορες παγίδες. Με ξόβεργα που ήταν βέργες με κόλα, με δίχτυα, με ξύλα που έφεραν καρφιά για να σκοτώνουν τα πουλιά τη νύχτα. Τα ξόβεργα, αρχαία μέθοδος ήταν βέργες ελιάς με επίστρωση επάνω μιας φυσικής κόλας του οξού. Τα αποδημητικά πουλιά έδειχναν τις προτιμήσεις τους εκεί που κάθιζαν. Κοντά σε νερά τρεχούμενα, σε πυκνούς θάμνους για να κρυφτούν σε απότομους γκρεμούς ή τοίχους για να ξεκινήσουν από εκεί το ταξίδι τους προς τα νότια. Εκεί λοιπόν έστηναν κλαδιά και έθεταν τις ξόβεργες. Ήταν κυνήγι εύκολο που άρεσε στα παιδιά και γι΄αυτό ήταν προσφιλές. Οι άλλοι μέθοδοι με δίχτυα και με θανάτωση ενώ κοιμόταν τα πουλιά ήταν δύσκολη και συνήθως μόνο οι μεγάλοι το επιχειρούσαν. Το κυνήγι διαρκούσε από τον Ιούνιο μέχρι τον Φεβρουάριο, όσο διαρκούσε αυτή η μετακίνηση των διάφορων αποδημητικών πτηνών τα οποία ήταν πολλά σε είδος και χιλιάδες σε αριθμό.

 Κυνήγι όμως γινόταν και στη θάλασσα τη νύχτα με δάδες και καμάκια σε ρηχά νερά ή με πετονιές σε βαθύτερα. Μάζευαν επίσης διάφορα ζώα της θάλασσας, αχινούς, πεταλίδες, κολιτσιάνους, καβούρια, που ήταν άφθονα και συμπλήρωναν άλλες γεύσεις στη μονότονη διατροφή τους με ζυμαρικά και όσπρια. Μάζευαν ακόμα μανιτάρια, σπαράγγια και πλήθος από άγρια χόρτα και φυτά καθώς και σαλιγκάρια μετά τα πρωτοβρόχια.

 Για τα παιδιά, αν και τα παιχνίδια ήταν πολλά, ο χρόνος για παιχνίδι ήταν λίγος, ιδιαίτερα για τους νέους που από την παιδική ηλικία βοηθούσαν στις δουλειές. Ο χρόνος ήταν λίγος καθώς δεν υπήρχαν μηχανήματα για τις καλλιέργειες, ούτε ευκολίες για τις δουλειές στο σπίτι. Έτσι έπρεπε ακόμη και τα μικρά παιδιά να συμμετέχουν στις δουλειές. Στους μετέπειτα χρόνους, όπως και στις δικές μας γενιές, εμφανίστηκαν τα αγροτικά μηχανήματα, οι οικογένειες είχαν γίνει ολιγομελείς και προέκυψε έτσι περισσότερος χρόνος.

Πολλά από τα παιχνίδια που περιγράφονται έχουν αρχαία προέλευση και γι’αυτό τα συναντάμε όχι μόνο σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Παιχνίδια που έχουν αρχαίες ρίζες, αλλά τότε αναφέρονταν διαφορετικά είναι: η κούνια, τα στρατιωτάκια, το κουτσό, το τράβηγμα του σχοινιού, το μπιζ, το τσέρκι, το κρυφτό, τα καρφιά, η σβούρα, η τραμπάλα, τα πετράδια, το τόπι, το σχοινάκι, η τυφλόμυγα, το κουμπί.

Όλα τα παιχνίδια τα φτιάχναμε με πέτρα, ξύλο, ύφασμα, και όποιο άλλο αντικείμενο δε χρησίμευε πλέον. Υπήρχαν και παιχνίδια πνευματικά και είχαμε πολλές εναλλακτικές λύσεις παιχνιδιού. Είχαμε παιχνίδια να παίξουμε αν είμαστε πολλοί ή λίγοι, αν παίζαμε μέρα ή νύχτα, στο σκοτάδι ή στο φως του κεριού στο σπίτι. Άλλα τα παίζαμε μόνοι μας, άλλα δύο τρεις και άλλα πολλοί μαζί.

Τότε αν και δεν αγοράζαμε παιχνίδια, αν και δουλεύαμε από παιδιά, απολαμβάναμε καλύτερα την παιδική ζωή απ’ότι τα παιδιά σήμερα. Πάντα βρίσκαμε παρέα, κάναμε φίλους και το σημαντικότερο, όλοι ήταν γνωστοί, ξέραμε με ποιους είχαμε να κάνουμε και δεν υπήρχε κίνδυνος για κακές παρέες που σήμερα ελοχεύουν.

Εκτός από τα προαναφερθέντα παιχνίδια με αρχαία ρίζα, στο πέρασμα του χρόνου, εμφανίστηκαν πλήθος από παιχνίδια όπως, το τόπι, το τηλέφωνο, η μακριά γαϊδούρα, τα καρύδια, τα σκλαβάκια, ο κουτσός, ο σαλίγκαρος, οι αμάδες, ο κρυφτός, ο βεζίρης ή κότσι, ο πετροπόλεμος και άλλα.

Το 1933, δημιουργήθηκε ο Σύλλογος Μ.Α.Σ.Π.Α. που είχε σαν σκοπό την επιμόρφωση των αγραμμάτων, την πολιτιστική δραστηριότητα και την διαπαιδαγώγηση με τον αθλητισμό. Δόθηκε έτσι η ευκαιρεία στους νέους να ασχοληθούν με κάτι πιό ενδιαφέρον και δημιουργικό. Δημιουργήθηκε η ποδοσφαιρική ομάδα ΑΠΟΛΛΩΝ, ασχολήθηκαν με τον αθλητισμό, σφαίρα, δίσκο, ακόντιο, έγιναν κοινωφελή έργα όπως διάνοιξη πηγαδιών και δημιουργήθηκε θίασος. Παρουσίασαν πολλές παραστάσεις όπως " Το ψυχοσάββατο ", " Τα μυστικά της Κοντέσας Βαλέραινας ", επιθεωρήσεις πολλές με υπεύθυνο θιάσου τον δημοσιογράφο Στάμο Σιδεράκη. Μετά τον πόλεμο όταν πιά ο Μ.Α.Σ.Π.Α. είχε διαλυθεί, ανέλαβε θεατρικές πρωτοβουλίες ο Μιλτιάδης Χονδράκης και παρουσιάσθηκαν στην σκηνή της " Της Άρτας το γιοφύρι ", " Ο ματωμένος γάμος ", " Οι μουσαφιραίοι ", " Ο λούστρος " κ.α. Ο θίασος λειτούργησε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960.