Οι σκίνοι και η μαστίχα, σύγκριση με τότε

Εκτύπωση
Τελευταία Ενημέρωση στις Τρίτη, 03 Φεβρουαρίου 2015

  Η αναφορά στους Κώδικες περί διευθέτησης διαφοράς για ένα σκίνο ή για προίκα του χωραφιού με τον σκίνο, φάνηκε περίεργη. Ένας μόνο σκίνος, αλλά τι σκίνος. Τα δέντρα τότε ήταν μεγάλα με κλαδιά σαν χταπόδια, πολλά και μακριά. Έδιναν μιάμιση οκά μαστίχι, δηλαδή κοντά δύο κιλά, ενώ σήμερα, 150 γραμμάρια θεωρούνται πολύ καλή απόδοση.  Δηλαδή ένας σκίνος τότε ήταν σαν δεκαπέντε σήμερα. Μερικοί από αυτούς τους σκίνους σώζονται ακόμη αλλά αφού έχουν υποστεί έντονο κλάδεμα. Φυσικά η απόδοσή τους λόγω καιρικών αλλαγών δεν συγκρίνεται με τότε.

Η μαστίχα παραδίδονταν όπως ήταν με τα σκουπίδια της, μέχρι το 1840 στον Αγά και κατόπιν οπότε ελευθερώθηκε το εμπόριο της μαστίχας στον έμπορο. Τα μέσα του Οκτώβρη, έθετε ο Αγάς σαν τέλος του κοκολογήματος. Μετά από λίγες μέρες ξεκινούσε τη φορολόγηση και την αγορά. Η μαστίχα ήταν ακαθάριστη όπως τη μάζευαν. Ο Έμπορος, τη χοντρή από τα πρώτα κέντη την παραλάμβανε έξω από την καστρόπορτα και την ψιλή μέσα στην πλατεία. Όπως ήταν από το χωράφι την ζύγιζε τη χοντρή και την έριχνε σε ξύλινα βαρέλια. Από πάνω έριχνε χώμα από το χωράφι όχι για να μην κολλήσουν, αλλά για να κάνει νοθεία. mastixi 1870Γιατί όμως εκεί λίγο κάτω από την καστρόπορτα; Εκεί χτυπούσε ο απογεματινός ήλιος, ζέσταινε τα βαρέλια, έλειωνε η μαστίχα και η νοθεία  γινόταν ποιο αποτελεσματική. Μετά τα βαρέλια τα έστελνε στο Ιράκ, όπου τη χρησιμοποιούσαν για το ποτό arak, ένα είδος ρακής της Μέσης Ανατολής.  Την ψιλή την κοσκίνιζε να πέσει το χώμα, αλλά με «κλέφτικο» κόσκινο. Μετά ότι έπεφτε τα αγόραζε σχεδόν τζάμπα και έκλεβε μαστίχα από τους παραγωγούς. Από το 1939 οπότε συστάθηκαν συνεταιρισμοί και η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών, άρχισε μια ορθολογική εκμετάλλευση και έλεγχος της τιμής και της παραγόμενης ποσότητας.

Η παραγωγή συνέχισε να κυμαίνεται όπως παλιά. Για μια εύπορη  οικογένεια έφτανε το πολύ 100 οκάδες, δηλαδή περίπου 120 κιλά. Για τις μικρές οικογένειες ίσα που έφτανε τα 40 κιλά. Τα δέντρα τα πλήγωναν 12  φορές και την περίοδο του  1950 με μια δοκιμή του Ζερβούδη Σωτήρα, αποδείχτηκε ότι και έξι κεντήματα δίνουν πάλι τη ίδια παραγωγή και έτσι έκαναν και οι άλλοι.  Το μαστίχι μαζευόταν κόκκο-κόκκο είτε από το χώμα είτε από πάνω από το δέντρο. Γύρω από τον κορμό, ορισμένοι έβαζαν ένα πανί να μαζέψουν ότι πέσει εκεί καθώς μάζευαν ένα-ένα το δάκρυ. Δεν σκούπιζαν δηλαδή. Το καθάρισμα της ψιλής μαστίχας, από τα φύλλα και ότι άλλο γινόταν δίχως πλύσιμο. Το 1950, ο Γιώργης ο Σκουφάρας από το Θολοποτάμι που είχε παντρευτεί στο χωριό μας, έφερε μια συγχωριανή του  να του καθαρίσει τα μαστίχια. Από εκεί είδαν και έμαθαν όλοι τον καθαρισμό με τη μέθοδο του πλυσίματος και έτσι από την άλλη χρονιά όλοι ξεκίνησαν να πλένουν.

Η Ένωση, είχε εφαρμόσει κανόνες για τον έλεγχο της υπερπαραγωγής. Περίοδο μαζέματος, όριο για νέα δέντρα. Αν ήθελε κάποιος να βάλει νέα δέντρα έπρεπε να κόψει από τα παλιά, όσα είχε σκοπό να φυτέψει. Αφού διαπίστωναν πόσα έκοψε, έδιναν έγκριση. Επίσης η Ένωση εφάρμοσε κάτι ανάλογο που τηρούνταν επί Οθωμανών. Την εκμετάλευση εγκαταλλελειμένων σκίνων. Όταν κάποιες χρονιές υπήρχε χαμηλή παραγωγή επειδή είχαν φύγει αρκετοί από το νησί για να ξενιτευτούν, η Ένωση καλλιέργησε εγκαταλελειμμένα μαστιχόδεντρα με δικό της προσωπικό.  

Σήμερα αντίθετα, η κατάσταση μοιάζει να έχει ξεφύγει. Έχουν φυτευτεί δεκάδες χιλιάδες νέα δέντρα, δεν υπάρχει όριο στον χρόνο συλλογής ή  παράδοσης και η υπερπαραγωγή τείνει να γίνει μπούμερανγκ. Συγχρόνως χάνονται η μια μετά την άλλη οι παραδοσιακές αγορές των Αραβικών χωρών λόγω των πολεμικών διενέξεων.

Η μαστίχα, ήταν πάντοτε ένα είδος συμπληρωματικής καλλιέργειας και ποτέ εκτός από τα τελευταία χρόνια δεν ήταν βασική καλλιέργεια. Έτσι πρέπει να παραμείνει, μια μορφή συμπληρωματικού εισοδήματος. Πρέπει να ψηφιστούν νέοι κανόνες, να εφαρμοστούν νέες καινοτόμες ιδέες,  αλλιώς κινδυνεύει να διαλυθεί η Ένωση και οι έμποροι όπως σε όλη τη χώρα θα το εκμεταλευτούν. Και τι ειρωνεία, όλα αυτά θα συμβούν λίγα χρόνια πριν τα εκατό χρόνια από την ίδρυσή της Ε.Μ.Χ.